VỀ VỚI MẸ
Thơ: Hương Loan Phùng – Qua lời bình & giới thiệu Kim Hoa.
‴‴‴‴‴‴‴‴‴‴‴‴‴‴‴‴‴‴‴
Bài thơ bát ngôn gồm có năm khổ thơ như là một cuộc nói chuyện của người con với người mẹ đã khuất trong mùa Vu Lan.
Tức là mẹ chị đã ra đi. Nhưng sao chị lại dùng từ về với mẹ? Đúng ra phải nói là mẹ về với con chứ! Con có đi đâu mà nói về với mẹ!
Kim Hoa để ý tới ghi chú… về XÓM ĐẠO, nơi chốn của mẹ.
Có chăng là về nơi mẹ đã sinh ra và lớn lên. Nơi xứ đạo, nơi đất thánh mẹ nằm. Chứ không còn mẹ nữa. Mẹ đã ra đi.
Trong bài thơ có cả hình ảnh về chùa chiền vì Vu Lan là nguồn gốc từ đạo Phật.
“Nơi chốn của mẹ”: có nghĩa là nơi ấy Xóm đạo ấy không phải của con.
Nói đúng hơn, người con và người mẹ không có chung một tín ngưỡng.
Vì thế mà mới vào câu đầu tiên của bài thơ chị đã viết về giấc mơ chị gặp mẹ. Nhưng:
Con ngỡ thấy nơi địa đàng xa ấy
Bóng Mẹ như bảng lảng giữa làn sương
Lệ con đẫm cả giấc mơ run rẩy
Nỗi Âm Dương xa ức vạn dặm trường
Mẹ của chị là người theo đạo Công giáo và niềm tin công giáo thì sau khi chết người sống tốt sẽ được lên thiên đàng hưởng hạnh phúc. Dĩ nhiên là mẹ đã tin như thế, nhưng con thì không tin nên con chỉ thấy mơ hồ/ nơi địa đàng xa ấy. Bóng mẹ bảng lảng giữa làn sương/.
Lệ con đẫm/ Nỗi âm dương xa ức vạn dặm trường/. Ức vạn là đơn vị số người Trung Hoa thường dùng
1 vạn = 10.000
1 ức = 100.000.000
Nỗi đau xa cách âm dương lại thêm bất đồng về tín ngưỡng càng làm cho sự xa cách xa hơn nữa mà chị ví như hơn một ngàn tỉ cây số.
Hai khổ thơ kế tiếp, tác giả viết lại những kỷ niệm thuở sinh thời sống cùng mẹ.
Thời ấy, mẹ phải kiêm luôn vai cha để chăm sóc những người con trong cảnh cơ cực, nghèo đói.
… đêm giá buốt/ quang gánh nặng vai/ căn nhà lá/ nhà xiêu mưa đổ/ Người ôm cả đàn con/.
Bây giờ nhớ lại quãng đời mẹ đã trải qua mà còn thấy xót xa. Tuy nhiên, có mẹ che chở thì ở hoàn cảnh nào cũng thấy ấm áp! Người con yêu thương mẹ, nhắc lại công ơn trời biển của mẹ với lòng biết ơn và trân trọng:
Đêm sâu thẳm bậu cửa xưa giá buốt
Bóng Người về quang gánh trĩu nặng vai
Căn nhà lá bỗng rộn ràng thân thuộc
Tiếng Mẹ yêu ấm suốt tháng năm dài
Con vẫn nhớ những ngày trời giông gió
Mái nhà xiêu mưa đổ xuống tơi bời
Người ôm cả đàn con thơ bé nhỏ
Đến bây giờ con vẫn xót, Mẹ ơi!
Hai khổ thơ cuối cùng, tác giả mô tả tâm trạng hiện tại, chị về nơi Xóm Đạo, “nơi chốn của mẹ” dịp này thì cũng hơi lạc lõng. Bởi nguồn gốc Lễ Vu Lan là lễ báo hiếu của Đạo Phật. Đạo Công Giáo cũng có ngày lễ của mẹ nhưng không trùng một thời điểm.
Chị đến Đất Thánh có nghĩa là nghĩa địa của người Công Giáo, nơi mẹ được chôn cất vào thời điểm này thì có lẽ không có nhiều người cùng đi tảo mộ. Và nỗi buồn chồng chất nỗi buồn để cho lòng “như nổi gió”. Cảnh vật cũng hùa theo nỗi buồn: /Cỏ xanh lay hư ảo/ khói nghẹn ngào/ hoàng hôn tím thẫm góc trời xa/
Về với Mẹ lòng con như nổi gió
Cỏ xanh lay hư ảo dưới chiều tà
Khói quấn quýt nghẹn ngào hương cháy đỏ
Bóng hoàng hôn tím thẫm góc trời xa…
Và rồi tác giả nhớ mẹ “nhớ mênh mông” và không muốn chấp nhận thực tế là mẹ đã mất. Bởi ngày Vu Lan, ai còn mẹ thì cài hoa hồng lên ngực; ai mất mẹ thì cài hoa trắng. Nhưng chị thì: trái tim rực đỏ hóa bông hồng. Hoa hồng đỏ mang ý nghĩa mẹ luôn sống mãi bên con chứ không phải là mẹ đã khuất.
Nghe trong gió tiếng chuông chùa thoảng vọng
Thấy trái tim rực đỏ hóa bông hồng
Bao kỷ niệm cứ cồn lên như sóng
Vu Lan về đầy thương nhớ mênh mông.
Mỗi dịp lễ Vu Lan thì có rất nhiều bài thơ viết về mẹ. Nhưng bài thơ viết về mẹ của tác giả Hương Loan Phùng mang nét rất riêng. Dù có những khác biệt về tín ngưỡng giữa mẹ và con, nhưng tình mẹ không hề bị vơi đi. Mà ngược lại nỗi nhớ về những/ kỷ niệm cứ cồn lên như sóng/. Sóng là hình ảnh biển cả làm cho người đọc liên tưởng đến tình mẹ trong câu hát “Lòng mẹ bao la như biển Thái Bình” của nhạc sĩ Y Vân.
Bài thơ như một sự hòa hợp tín ngưỡng Công Giáo và Phật Giáo.
Cám ơn tác giả Hương Loan Phùng đã đưa đến cho độc giả một bài thơ về mẹ thật sâu sắc, tinh tế. Tình mẹ, lòng yêu thương và nỗi nhớ người mẹ quá cố cứ duyềnh lên theo sóng gió biển cả trong mùa lễ Vu Lan./.
Bruxelles, 22.09.2023.
VỀ VỚI MẸ
Thơ: Hương Loan Phùng
(Viết trong Mùa Vu Lan – về XÓM ĐẠO, nơi chốn của mẹ)
Con ngỡ thấy nơi địa đàng xa ấy
Bóng Mẹ như bảng lảng giữa làn sương
Lệ con đẫm cả giấc mơ run rẩy
Nỗi Âm Dương xa ức vạn dặm trường
Đêm sâu thẳm bậu cửa xưa giá buốt
Bóng Người về quang gánh trĩu nặng vai
Căn nhà lá bỗng rộn ràng thân thuộc
Tiếng Mẹ yêu ấm suốt tháng năm dài
Con vẫn nhớ những ngày trời giông gió
Mái nhà xiêu mưa đổ xuống tơi bời
Người ôm cả đàn con thơ bé nhỏ
Đến bây giờ con vẫn xót, Mẹ ơi!
Về với Mẹ lòng con như nổi gió
Cỏ xanh lay hư ảo dưới chiều tà
Khói quấn quýt nghẹn ngào hương cháy đỏ
Bóng hoàng hôn tím thẫm góc trời xa…
Nghe trong gió tiếng chuông chùa thoảng vọng
Thấy trái tim rực đỏ hóa bông hồng
Bao kỷ niệm cứ cồn lên như sóng
Vu Lan về đầy thương nhớ mênh mông.
